TÓM
LƯỢC TIỂU SỬ VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA
ĐỒNG CHÍ VÕ VĂN TẦN
(Giáp
Ngọ 1894 --- Tân Tỵ 1941)
-----------------------------------------
Đồng
chí Võ Văn Tần
sinh năm 1894 tại thôn Bình Thủy, làng Đức Hòa, huyện Đức Hòa, tỉnh Chợ Lớn cũ
( nay là tỉnh Long An). Cha là ông Võ Văn Sự và mẹ là bà Nguyễn Thị Toàn là
người con thứ 7 trong số 11 anh chị em.
Đồng
chí xuất thân trong một gia đình nông dân thuần túy. Ông ngoại là người Bà
Điểm,huyện Hóc Môn. Tuy đông con nhưng cha mẹ đồng chí vẫn cố gắng nuôi nấng,
dạy dỗ nên đồng chí được học hành đầy đủ cho tới lúc khôn lớn.
Từ
nhỏ đồng chí đã được học chữ Hán và chữ Quốc ngữ. Vào những năm 1920-1925 đồng
chí mở trừơng và dạy học, kiêm nghề bốc thuốc trị bệnh cho đồng bào trong
làng. Sau đó lên Chợ Lớn làm nghề kéo xe, rồi lại trở về quê làm Biện làng để
kiếm sống. Chính trong điều kiện lao động., được đi nhiều nơi, được tiếp súc
với nhiều tầng lớp khác nhau trong xã hội, cùng với truyền thống của gia đình
đã khơi dậy trong đồng chí tư tưởng yêu nước, ý chí đấu tranh muốn tìm ra
con đường cho nhân dân lao động thoát khỏi cảnh nô lệ, lầm than.
Năm
1926, đồng chí gia nhập “ Hội kín Nguyễn
An Ninh” ở Sài Gòn – Gia Định nhưng mục đích và tôn chỉ của hội không thỏa
mãn nguyện vọng Cách Mạng của đồng chí. Hoạt động không bao lâu, cũng trong năm
1926 đồng chí chuyển sang tham gia hoạt động trong tổ chức “ Việt nam thanh niên Cách Mạng Đồng Chí Hội” cùng với người em
ruột là đồng chí Võ Văn Ngân ( Tiền thân của Đảng Cộng Sản Đông Dương).
Đồng chí đã đi vận động tuyên truyền
Cách Mạng cho các tầng lớp nhân dân lao động vùng Sài Gòn – Chợ Lớn. Đặc
biệt ở Hóc Môn, Bà Điểm và Đức Hòa, hai anh em đã gây dựng được nhiều cơ sở của
những người yêu nước. Được nhân dân yêu mến thường gọi các đồng chí là “ anh
Hai Vườn trầu” hoặc “Ông già trầu” vì cốt cách đơn giản,
bình dân.
Năm
1929 khi tổ chức An Nam Cộng Sản Đảng ra
đời, đồng chí trở thành một trong những Đảng viên tiền bối của Đảng. Đến năm
1930 khi hợp nhất các Đảng của 3 miền, Đồng chí cũng là Đảng viên Đảng Cộng Sản
Việt Nam, thế hệ tiên phong của Nam Kỳ. Nhiều cơ sở Cách Mạng ở Đức Hòa đã được
Đồng chí gây dựng như Mỹ Hạnh, Hựu Thạnh, Đức Hòa …
Sau
hội nghị hợp nhất Đảng Cộng Sản Đông Dương (03/02/1930) ngày 06/03/1930 đồng chí
thành lập chi bộ Đức Hòa và được bầu làm bí thư, chi bộ gồm có 7 đồng chí
Đảng viên là: Võ Văn Tần, Võ Văn Ngân, Võ Văn Tây, Võ Thị Phái, Nguyễn Văn Sậy,
Nguyễn Văn Thỏ và Nguyễn Văn Ngọc. Sau đó các Chi bộ khác ở Đức Hoà cũng đuợc
thành lập và đồng chí được tín nhiệm cử làm bí thư Huyện uỷ đầu tiên ở Đức Hoà.
Ngày
04/06/1930 theo chủ trương chung của Liên Tỉnh Uỷ Chợ lớn- Gia Định, dưới sự
lãnh đạo trực tiếp của đồng chí Bí thư Châu Văn Liêm, Huyện Uỷ Đức Hoà đã chỉ
đạo và tổ chức cuộc biểu tình rầm rộ ở quận Đức Hoà với sự tham gia cua hơn 10
ngàn quần chúng.Trong cuộc biểu tình này, một số đông đồng bào tham gia biểu
tình và Đồng chí Châu Văn Liêm bị bắn chết . Đồng chí Võ Văn Tần lãnh đạo đoàn
biểu tình đi từ Bàu Trai xuống Đức Hoà. Thực dân Pháp đã không bắt được đồng
chí nhưng chúng đã mở phiên toà xử tử hình vắng mặt đồng chí ở Chợ Lớn.
Đầu
năm 1931 đồng chí hoạt động tại địa bàn Tân Thới Thượng (Hóc Môn) xây dựng
phong trào.Tháng 3 năm 1931 Đồng chí
tham gia cùng với Xứ Uỷ lãnh đạo cuộc bãi công của hơn 400 công nhân nhà máy
dầu Xô Cô Ny (Nhà Bè). Tháng 6 năm 1931 Đồng chí được cử làm bí thư Tỉnh Uỷ Chợ
Lớn thay cho Đồng chí Lê Quang Sung vừa bị bắt.
Tháng
6 năm 1932 đồng chí đứng ra thành lập cơ quan Liên Huyện Uỷ Hóc Môn- Bà Điểm-
Đức Hoà và tổ chức viết báo “ Cờ Lãnh Đạo” (Trụ sở đặt tại ấp Nhơn
Hoà xà Đức Thượng ngày nay). Cuối năm 1932, đồng chí được cử làm bí thư Tỉnh Uỷ
Gia Định.
Tháng
5 năm 1933 Đống chí được cử về hoạt động ở miền Tây Nam Bộ, thành lập Tỉnh
Uỷ Lâm Thời Tỉnh Mỹ Tho. Tháng 5/1935 đồng chí được Trung Ương Đảng cử
vào Ban Thường Vụ Xứ Uỷ. Tháng 7/1935 đồng Chí
chỉ đạo Tỉnh Uỷ Gia Định ra tờ báo “Lao Động” số đầu tiên. Cuối năm 1935
sau Hội Nghị Đại Biểu toàn quốc lần thứ nhất của Đảng, đồng chí được Trung Ương
Đảng chỉ định làm Bí thư Xứ Uỷ và được bầu bổ sung vào Ban Chấp Hành Trung
Ương.
Từ
năm 1936 đến năm 1940, đồng chí đã góp phần tích cực vào sự thành công của các hội nghị Trung Ương
Đảng lần 4, 5 và 6. Tháng 11/1939 tại ấp Tây Bắc Lân (Làng bà Điểm) trong hội
nghị Trung Ương Đảng lần 6 , đồng chí ủng hộ đề nghị của Đồng chí Tổng bí thư
Nguyễn Văn Cừ về việc thành lập “ Mặt Trận Dân Tộc Thống nhất Phản Đế” phù
hợp với tình hình mới, chuẩn bị tiến tới phong trào quần chúng tổng khởi
nghĩa, chuẩn bị cho khởi nghĩa Nam Kỳ
Ngày
18/1/1940 đồng chí Nguyễn Văn Cừ bị địch bắt, đồng chí Võ Văn Tần và đồng chí
Phan Đăng Lưu trực tiếp xây dựng các đội tự vệ võ trang ở các cơ sở, các tổ
chức Nông Hội, Công Hội và Thanh Niên Phản Đế, để tiếp tục chuẩn bị cho khởi
nghĩa Nam Kỳ vào 9/1940
Ngày
14/7/1940 đồng chí bi địch vây bắt trong khi Xứ Ủy và Ban Lãnh Đạo Khởi Nghĩa đang
họp tại ấp Tân Thới Trung (nay là xã Tân Xuân, huyện Hóc Môn). Địch đã sử dụng
mọi hình thức tra tấn dã man nhất hòng khuất phục đồng chí. Nhưng đồng chí vẫn
kiên cường không khai báo một lời nào và nhận trách nhiệm cuộc Khởi Nghĩa Nam
Kỳ về phía mình. Đồng chí luôn căn dặn các Đồng chí khác:” dẫu bị tra tấn đến
đâu, các anh em cũng đừng khai, để tôi nhận hết cho”.
Bất
lực trước việc dùng đòn tra tấn và cám dỗ, thực dân Pháp phải đưa đồng chí ra
Toà án Binh ở Sài Gòn để xét xử. Trong hai phiên toà ngày 25/3/1941 và
ngày 3/4/1941, thực dân Pháp đã buộc đồng
chí Võ Văn Tần và các đồng chí Nguyễn Văn Cừ, Hà Huy Tập, Phan Đăng Lưu, Nguyễn
Thị Minh Khai vào tội “Có trách nhiệm tinh thần về cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ”-“Xúi
giục dân chúng làm loạn Quốc gia” và kết án tử hình các đồng chí trên.
Ngày
28/08/1941 (nhằm ngày mùng 6 tháng 7 Âm lịch) các Đồng chí Võ Văn Tần, Hà Huy
Tập, Nguyễn Thị Minh Khai , Nguyễn Hữu Tiến bị đem ra xử bắn công khai tại
trường bắn giếng nước Hóc Môn (Nay là bệnh viện Hóc Môn). Trước lúc hy sinh,
tất cả các đồng chí đã giật tung mảnh vải bịt mắt và hô vang khẩu hiệu :
“Đảng Cộng Sản Đông Dương Muôn Năm”
“ Cách Mạng Việt Nam Thành Công Muôn Năm”